در ايام نزديک به کنکور و امتحانات که همه به دنبال پيدا کردن راه هايي براي افزايش قدرت حافظه و يادگيري شان هستند، بعضي رو به مصرف داروهايي مي آورند که گرچه در ظاهر به صورت مقطعي آن‌ها را به هدف شان مي رساند ولي عوارض و مشکلات ناشي از مصرف اين داروها باعث شده که صاحبان خرد و اهل فن به آن‌ها به چشم دشمني خطرناک براي نسل جوان نگاه کنند. يکي از مشهورترين اين داروها قرصي به نام ريتالين (متيل فنيديت) است. اين دارو در اصل يک ترکيب شبه آمفتاميني است که کاربرد اصلي آن براي کودکان مبتلا به سندروم نقص توجه يا بيش فعالي است و ممکن است در بعضي اختلالات روحي رواني ديگر مثل نارکولپسي و افسردگي هم کاربرد داشته باشد؛ بنابراين اين دارو از نظر علمي هيچ کاربردي براي افزايش قدرت حافظه و يادگيري براي بزرگسالان ندارد.

علاوه بر اين مصرف آن مي تواند با عوارض زيادي همراه باشد مانند: عوارض قلبي- عروقي (مثل افزايش فشار خون)، توهم در بينايي، اختلال در صحبت کردن، سردرد و مشکلات گوارشي مانند دل درد. ضمن اين که مصرف اين دارو به مدت طولاني مانند مواد مخدر، ايجاد وابستگي مي کند و قطع ناگهاني آن عوارضي مثل بي قراري، لرزش بدن، هذيان و توهم، بروز رفتارهاي خشن و حتي ايجاد افسردگي و تمايلات خودکشي را در پي دارد.

در دنياي گياهان دارويي و مواد خوراکي، ترکيباتي وجود دارد که مي تواند با حداقل عوارض، به شما کمک کند تا حافظه تان را تقويت، تمرکزتان را زياد و از اضطراب و استرس تان کم کنيد. ولي بايد بگوييم که اگر بيماري روحي يا جسمي خاصي داريد و يا داروي خاصي مصرف مي کنيد، حتما قبل از استفاده از اين ترکيبات با پزشک مشورت کنيد. اولين ترکيب گياهي، جينکو بيلوباست که به فرم قرص يا کپسول در داروخانه ها موجود است. آثار مفيد جينکو در افزايش قدرت حافظه، يادگيري و افزايش تمرکز در تحقيقات مختلف به اثبات رسيده است ولي براي رسيدن به آثار مفيد آن حداقل 3 ماه بايد خورده شود. دوز معمول آن حدود 120 ميلي گرم از عصاره خشک شده استاندارد آن (حدود 3 قرص 40 ميلي گرمي در روز) است و معمولا عوارض جانبي ناچيزي (مثل تهوع، مشکلات گوارشي و سردرد) دارد که گذرا است و برطرف مي شود. فقط در صورت بروز حساسيت بايد دارو قطع شود. از آنجا که ثابت شده اضطراب و استرس تاثير منفي روي حافظه و يادگيري دارد، دومين ترکيب گياهي که به شما توصيه مي کنيم سنبل الطيب يا والريان است. اين گياه داراي آثار ضداضطراب، آرام بخش و خواب آور است و به خصوص براي کساني که شب ها خواب راحتي ندارند، مي تواند يک جايگزين خوب و کم عارضه براي داروهاي خواب آور و آرام بخش باشد. شربت آن به نام شربت "والريک" در داروخانه ها موجود است و مي توان حدود يک تا دو ساعت قبل از خواب، 1تا 5/1 قاشق غذاخوري از آن را مصرف کرد.

دم کرده گياه گل گاوزبان هم آثار آرام بخش بسيار خوبي روي اعصاب دارد و فقط ايرادش اين است که فشارخون را پايين مي آورد. البته براي رفع اين مشکل مي توانيد گل گاوزبان را همراه با کمي پودر فندق بونداده (خام) و نبات به مدت يک ربع ساعت دم کنيد و بعد صاف کنيد و بخوريد.

1 - در اين ايام تغذيه کاملي داشته باشيد و رژيم هاي لاغري سفت و سخت را تا حد امکان در اين ايام کنار بگذاريد. براي خوب درس خواندن حداقل دو وعده غذاي مقوي و کامل اما سبک در شبانه روز لازم داريد. به ياد داشته باشيد که شب و روز امتحان غذاهاي چرب و سنگين مثل کله پاچه يا آبگوشت نخوريد، چون باعث سنگيني معده و خواب آلودگي مي شود.

2 - معمولا کساني که امتحان دارند چون تحرک کمي دارند، گاهي دچار مشکل يبوست و کارنکردن معده مي شوند. در اين ميان خوردن سبزيجات و ميوه جات تازه هم به رفع اين مشکل کمک مي کند و هم به خاطر داشتن آنتي اکسيدان هاي زياد به کارکرد بهتر مغز هم کمک زيادي مي کند.

3 - حتما سعي کنيد روزي نيم ساعت از وقت تان را به يک پياده روي سبک در هواي آزاد يا ورزش هاي هوازي ديگر مثل شنا (دو بار در هفته) اختصاص بدهيد، چون هم از چاقي جلوگيري مي کند و هم عملکرد حافظه و مغز را افزايش مي دهد.

4 - براي عملکرد درست مغز و حافظه، خواب خوب عامل خيلي مهمي است؛ پس حتما سعي کنيد حداقل شب ها خوب بخوابيد.

5 - و توصيه آخر اين که صبح ها حتما يک صبحانه مقوي بخوريد، مي توانيد براي هوشياري بيشتر از يک فنجان قهوه يا شکلات داغ استفاده کنيد و حتما يک خوراکي شيرين را در صبحانه تان بگنجانيد (حتما مي دانيد که سوخت اصلي سلول هاي مغز هم گلوکز است). اين خوراکي شيرين مي تواند از چند عدد خرما يا يکي دو قاشق عسل گرفته تا يک تکه کيک شکلاتي باشد.

دکتر نعيمه نوبخت

منبع : روزنامه خراسان